دادگاه اختصاصی ویژۀ غیرمسلمانان و قلمرو صلاحیت آن (مقدمه‌ای بر مطالعۀ تطبیقی تعارض قوانین در حقوق موضوعه و فقه و حقوق اسلامی)

جمعیت دارالاسلام ترکیبی از مسلمانان (اکثریت)، اهل ذمه (اقلیت) و مستأمنان (بیگانگان) است. در اینکه دادگاه‌های عمومی دولت اسلامی از جمله صلاحیت رسیدگی به دعاوی بیگانگان و اقلیت‌ها را دارند، بحثی نیست. بحث در این است که آیا در دولت اسلامی، اقلیت‌ها که دینی متمایز از مسلمانان دارند می‌توانند دادگاه اختصاصی و ویژه داشته باشند و با فرض مثبت بودن پاسخ، آیا این دادگاه‌ها صلاحیت رسیدگی به دعاوی بیگانگان و حداقل بیگانگان هم‌کیش خود را دارند؟ مقالۀ حاضر با بازخوانی ادله و متون فقهی مربوط و با پاسخ مثبت به پرسش‌های پیش‌گفته، گوشه‌ای از صلاحیت بین‌المللی دادگاه‌های دولت اسلامی را به عنوان پیش‌شرط تحقق سیستم حل تعارض قوانین در فقه و حقوق اسلام نشان داده است.